Η χολολιθίαση είναι μια αρκετά συνηθισμένη πάθηση. Αφορά τη συγκέντρωση υλικού μέσα στη χοληδόχο κύστη. Το υλικό αυτό μπορεί να είναι λίθοι (πέτρες) ή λάσπη.
Η χολοκυστίτιδα είναι μια φλεγμονή της χοληδόχου κύστης. Παρουσιάζεται σε τρεις μορφές:
- Οξεία χολοκυστίτιδα
- Χρόνια φλεγμονή
- Οξεία έξαρση σε χρόνια φλεγμονή
Οξεία χολοκυστίτιδα
Η οξεία χολοκυστίτιδα είναι συνήθως συνέπεια της απόφραξης του κυστικού πόρου από χολόλιθο.
Περίπου το 5-10% όλων των ασθενών με χολοκυστίτιδα, εμφανίζονται χωρίς συσχέτιση με χολόλιθους. Σε πάνω από το 50% αυτών των περιπτώσεων, δεν μπορεί να βρεθεί υποκείμενη αιτία. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η χολική λάσπη μπορεί να επηρεάσει τον κυστικό πόρο.
Η οξεία χολοκυστίτιδα συνήθως οδηγεί σε προοδευτικό πόνο στη δεξιά άνω κοιλιακή χώρα. Ο πόνος μπορεί να εμφανιστεί στη δεξιά περιοχή των ώμων ή μεταξύ των ωμοπλατών. Τα συνοδευτικά συμπτώματα είναι: απώλεια όρεξης, ναυτία, έμετος, ίκτερος (αρχικά μάλλον σπάνιο, πιθανώς στην πορεία, όταν εμπλέκονται τα χοληφόρα αγγεία), πυρετός ή ελαφρώς αυξημένη θερμοκρασία σώματος, ρίγη και μετεωρισμός.
Επιπλοκές αυτής είναι:
- ύδρωπας χοληδόχου κύστης: Ύδρωπας χοληδόχου κύστης προκαλείται συνήθως όταν λίθος της χοληδόχου κύστης ενσφηνώνεται στην είσοδο στον κυστικό πόρο, με συνοδό διάταση της χοληδόχου κύστης. Αυτή συνοδεύεται από πολύ έντονο πόνο στο δεξιό υποχόνδριο.
- εμπύημα της χοληδόχου κύστης: αποτέλεσμα προχωρημένης οξείας χολοκυστίτιδας με συνοδό απόφραξη του κυστικού πόρου, λόγω επιμόλυνσης της χολής με βακτήρια που σχηματίζουν πύον. Η κλινική εικόνα είναι παρόμοια με τη χολαγγειίτιδα με υψηλό πυρετό, έντονο πόνο στη δεξιά άνω κοιλιακή χώρα και λευκοκυττάρωση, που δύναται να δημιουργήσει σοβαρό σηπτικό επεισόδιο και Gram-αρνητική σήψη. Σε αυτή την περίπτωση ενδείκνυται επείγουσα χειρουργική επέμβαση υπό αντιβίωση.
- γάγγραινα της χοληδόχου κύστης: Η γάγγραινα της χοληδόχου κύστης αναπτύσσεται μετά από ισχαιμία του τοιχώματος και εστιακή ή διάχυτη νέκρωση της κύστεως. Οι παράγοντες κινδύνου είναι αγγειίτιδα, σακχαρώδης διαβήτης, εμπύημα, υπερβολική διάταση της χοληδόχου κύστης. Η γάγγραινα προδιαθέτει στη διάτρηση της χοληδόχου κύστης.
- διάτρηση της χοληδόχου κύστης: Η διάτρηση της χοληδόχου κύστης μπορεί να συμβεί στην οξεία χολοκυστίτιδα, αλλά και χωρίς πρώιμα συμπτώματα
- Παγκρεατίτιδα: φλεγμονή δηλαδή του παγκρέατος (συμβαίνει όταν υπάρχουν μικροί λίθοι στη χοληδόχο κύστη και περάσουν μέσω του χοληδόχου πόρου και αποφράξουν την κοινή κατάληξη του χοληδόχου και του παγκρεατικού πόρου. Προκαλείται έντονος πόνος και η παγκρεατίτιδα μπορεί να αποβεί ακόμα και απειλητική για τη ζωή του ασθενούς)
- Ίκτερος : όταν λίθοι περάσουν από τη χοληδόχο κύστη στον χοληδόχο πόρο και τον αποφράξουν μερικώς ή πλήρως. Έτσι η χολή από το ήπαρ δεν παροχετεύεται στο 12δάκτυλο και ανεβαίνει η χολερυθρίνη στο αίμα και στα ούρα, κατάσταση γνωστή ως χοληδοχολιθίαση. Αν οι τιμές χολερυθρίνης ξεπεράσουν κάποια όρια τιμών (συνήθως πάνω από 4 mg/dl), ο ασθενής εμφανίζει κίτρινο χρώμα στους επιπεφυκότες των οφθαλμών αρχικά και στο δέρμα του έπειτα.
Χρόνια χολοκυστίτιδα
Η χρόνια χολοκυστίτιδα συνδέεται σχεδόν πάντα με την παρουσία χολόλιθων. Είναι το αποτέλεσμα επαναλαμβανόμενων φάσεων οξείας ή ελαφράς χολοκυστίτιδας και επίμονου μηχανικού ερεθισμού του τοιχώματος της χοληδόχου κύστης από χολόλιθους.
Διάγνωση
Η οξεία χολοκυστίτιδα διαγιγνώσκεται συχνότερα με βάση χαρακτηριστικό ιστορικό και κλινική εξέταση.
Η χρόνια χολοκυστίτιδα μπορεί να παρέχει λιγότερο σαφή κλινικά συμπτώματα.
Ανεξαρτήτως κλινικής συμπτωματολογίας απαραίτητο για την διάγνωση και εξέταση εκλογής είναι το υπερηχογράφημα, προσφέροντας χρήσιμες πληροφορίες για την ύπαρξη ή μη χολικής λάσπης, λίθων , πολυπόδων, όπως επίσης για την ύπαρξη φλεγμονής και πληροφορίες για την διάμετρο της κύστεως και των χοληφόρων αγγείων.
Επέμβαση
Ο χρόνος της χειρουργικής επέμβασης για την οξεία χολοκυστίτιδα εξαρτάται από τη συνολική κατάσταση του ασθενούς. Σε περίπτωση επιπλοκών (εμπύημα, Διάτρηση, σηψαιμία), ενδείκνυται η επείγουσα χολοκυστεκτομή.
Σε απλές περιπτώσεις, ήπιας χολοκυστίτιδας πραγματοποιείται έγκαιρη χειρουργική επέμβαση εντός 24 ωρών μετά τη διάγνωση. Οι πρόσφατες πολυκεντρικές έρευνες και η διεθνής βιβλιογραφία ανέτρεψαν την -κατά τα περασμένα έτη- προτιμώμενη μεταγενέστερη χολοκυστεκτομή (μετά από 6 εβδομάδες). Αυτή ενδείκνυται τώρα μόνο σε ασθενείς για τους οποίους η πρώιμη χειρουργική επέμβαση σχετίζεται με πολύ υψηλό κίνδυνο λόγω της γενικής κατάστασης ή για τους οποίους η διάγνωση της οξείας χολοκυστίτιδας είναι αμφισβητήσιμη.
Στην περίπτωση της χρόνιας χολοκυστίτιδας και την παρουσία πολύποδων αυξημένης διαμέτρου, συνιστάται επίσης η χολοκυστεκτομή.
Χολοκυστεκτομή
Θεραπεία εκλογής είναι η ελάχιστα επεμβατική χειρουργική μέθοδος (λαπαροσκοπικά ή ρομποτικά). Μόνο σε περιπτώσεις σοβαρών επιπλοκών ή σε περιπτώσεις που διαφοροδιαγνωστικά δεν μπορεί να αποκλειστεί προχωρημένη κακοήθης διεργασία στην χοληδόχο κύστη με πιθανή επέκταση αυτής στον χοληδόχο πόρο, ενδείκνυται η ανοιχτή χειρουργική μέθοδος αντιμετώπισης.
Τα πλεονεκτήματα των ελάχιστα επεμβατικών χειρουργικών μεθόδων είναι πολλαπλά για τον ασθενή και εστιάζουν στα εξής: ελάχιστο χειρουργικό τραύμα, τάχιστη ανάρρωση και επιστροφή στην εργασία και σε κανονικούς ρυθμούς ζωής, ελάχιστη απώλεια αίματος, σημαντική μείωση χρόνου νοσηλείας έξοδο από το νοσοκομείο σε συνδυασμό με την πτώση του κόστους νοσηλείας, σημαντική μείωση του μετεγχειρητικού πόνου, σημαντική μείωση των μετεγχειρητικών επιπλοκών που έχουν σχέση με το τραύμα, όπως η διαπύηση, η διάσπαση, η κήλη, ο χρόνιος πόνος